Zelfverwaarlozing verwaarloosd

In deze tuchtzaak stelt de huisarts vast dat de patiënt verwaarloosd is. Zonder nader onderzoek adviseert zij de dochter om thuiszorg in te schakelen. Later die dag verwijst een collega de patiënt naar het ziekenhuis. Drie dagen later overlijdt hij aan de gevolgen van een hartinfarct. Het Regionaal Tuchtcollege (RTC) stelt dat de huisarts anamnese en lichamelijk onderzoek had moeten uitvoeren. De tuchtzaak wordt gepubliceerd onder de titel ‘Dodelijk hartinfarct slecht ingeschat’. Het meest opvallende verschijnsel, zoals ook vastgesteld door de verwijtbaar handelende huisarts, is echter de zelfverwaarlozing. Dit verschijnsel heeft zij verwaarloosd of verkeerd ingeschat.

Zelfverwaarlozing bij ouderen gaat samen met een hoge morbiditeit (zoals deficiënties, anemie, gewichtsverlies, incontinentie, pneumonie en vallen) en een hoge mortaliteit (tot wel 50% van de gevallen). De meest voorkomende oorzaken van zelfverwaarlozing bij ouderen zijn: dementie, een psychiatrische stoornis en alcoholmisbruik. Er is ook een diagnose per exclusionem beschreven: het Diogenes-syndroom. De patiënt is onverschillig over hygiëne en gezondheid, wil geen medische hulp, maar heeft geen dementie, geen psychiatrische stoornis noch alcohol misbruikt. Het syndroom is vernoemd naar een Griekse filosoof van wie het verhaal gaat dat hij zichzelf elke materiële behoefte ontzegde.

Zelfverwaarlozing kan een symptoom zijn van een onderliggende aandoening en kan op zichzelf leiden tot ziekte en sterfte. De taak van de arts eindigt daarom niet bij het vaststellen van zelfverwaarlozing, maar begint dan pas. En bij het uitvoeren van die taak kan best, zonder verwijtbaar te hebben gehandeld, een dodelijk hartinfarct over het hoofd worden gezien.